บ้านผู้สูงอายุ แบบไหน อยู่สบายและปลอดภัย  พร้อมแนะนำวิธีจัดบ้าน

เมื่อก้าวเข้าสู่วัยสูงอายุ ความต้องการในการอยู่อาศัยย่อมเปลี่ยนแปลงไป สำหรับผู้สูงอายุแล้วบ้านที่เคยอาศัยคุ้นเคยอาจไม่ตอบโจทย์ด้านความสะดวกสบายและความปลอดภัยอีกต่อไป การเลือกหรือปรับปรุงบ้านสำหรับผู้สูงอายุ ให้เหมาะสมจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพื่อให้ท่านสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขและมีอิสระในสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวย

บทความนี้ Frasers Property Home เลยจะพาคุณไปทำความเข้าใจถึงลักษณะของบ้านที่ออกแบบมาเพื่อผู้สูงอายุโดยเฉพาะ รวมถึงแนวทางการปรับปรุงบ้านที่มีอยู่ให้ตอบโจทย์ความต้องการของผู้สูงวัย พร้อมทั้งแนะนำวิธีจัดบ้านเพื่อความปลอดภัยและความสะดวกสบายในการใช้ชีวิตประจำวันให้กับคนที่คุณรักกัน

บ้านผู้สูงอายุ คืออะไร?

บ้านผู้สูงอายุ ในบริบทนี้ หมายถึง ที่อยู่อาศัยที่ได้รับการออกแบบหรือปรับปรุงเป็นพิเศษ เพื่อตอบสนองความต้องการและข้อจำกัดทางด้านร่างกาย สุขภาพ และการเคลื่อนไหวของผู้สูงวัย โดยเน้นที่ความสะดวกสบายในการใช้งาน ความปลอดภัยในการดำเนินชีวิตประจำวัน และสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมสุขภาพกายและใจที่ดี

แบบบ้านสำหรับผู้สูงอายุ อยู่แล้วสบาย เป็นแบบไหน

การเลือกแบบบ้านที่เหมาะสมมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ บ้านที่ดีจึงควรลดอุปสรรคในการเคลื่อนไหว และมีสิ่งอำนวยความสะดวกที่จำเป็นครบครัน เพื่อให้ผู้สูงวัยสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างอิสระและปลอดภัย

บ้านผู้สูงอายุ แบบชั้นเดี่ยว 

บ้านชั้นเดียวเป็นตัวเลือกที่ได้รับความนิยมอย่างมากสำหรับผู้สูงอายุ เนื่องจากไม่มีบันได ทำให้ลดความเสี่ยงในการพลัดตกหกล้ม ซึ่งเป็นอุบัติเหตุที่พบบ่อยในผู้สูงวัย การออกแบบบ้านชั้นเดียวจึงควรเน้นพื้นที่ใช้สอยที่กว้างขวาง เดินทางสะดวก มีทางลาดสำหรับรถเข็น หรือผู้ที่ใช้ Walker และมีห้องน้ำที่ออกแบบมาเพื่อรองรับการใช้งานของผู้สูงอายุ เช่น มีราวจับ พื้นกันลื่น และขนาดประตูที่กว้างพอสำหรับรถเข็น

บทความเพิ่มเติม ความแตกต่าง บ้านชั้นเดียว กับ บ้านสองชั่น

บ้านแฝดหรือบ้านจัดสรร ที่สามารถปรับปรุงให้รองรับผู้สูงอายุได้

สำหรับผู้ที่มีบ้านแฝดหรือบ้านจัดสรรอยู่แล้ว การปรับปรุงบ้านให้รองรับผู้สูงอายุก็เป็นทางเลือกที่น่าสนใจ โดยอาจเริ่มจากการปรับปรุงพื้นที่ภายใน เช่น การติดตั้งราวจับในห้องน้ำและทางเดิน การเปลี่ยนพื้นให้เป็นแบบกันลื่น การขยายประตูให้กว้างขึ้น หรือการปรับปรุงห้องนอนและห้องน้ำให้อยู่ชั้นล่างเพื่อหลีกเลี่ยงการขึ้นลงบันได นอกจากนี้การปรับปรุงสภาพแวดล้อมภายนอกบ้าน เช่น การทำทางลาด การจัดสวนให้เดินได้สะดวก และการติดตั้งแสงสว่างที่เพียงพอ ก็เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยเพิ่มความปลอดภัยและความสะดวกสบายให้กับผู้สูงอายุได้

จัดบ้านอย่างไรดี ให้เหมาะกับผู้สูงอายุ

การปรับเปลี่ยนและจัดบ้านให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย สะดวกสบาย และส่งเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับท่าน การใส่ใจในรายละเอียดเล็กน้อยก็สามารถสร้างความแตกต่างและความสุขในการอยู่อาศัยให้ท่านได้เป็นอย่างมาก ด้วยการปรับและจัดแต่งบ้านดังนี้

1.ที่จอดรถ

ควรมีพื้นที่จอดรถที่ราบเรียบ มั่นคง และมีแสงสว่างเพียงพอในเวลากลางคืน หากเป็นไปได้ ควรมีหลังคาหรือที่บังแดดบังฝน เพื่อความสะดวกและปลอดภัยในการขึ้นลงรถของผู้สูงอายุ โดยควรมีระยะทางจากที่จอดรถไปยังตัวบ้านที่ไม่ไกลจนเกินไป และมีทางเดินที่ราบเรียบ ไม่มีสิ่งกีดขวาง

2.ประตู

ประตูทางเข้าบ้านและประตูภายในห้องต่าง ๆ ควรกว้างพอให้รถเข็นหรืออุปกรณ์ช่วยเดินสามารถผ่านได้อย่างสะดวก ควรเลือกใช้ประตูบานเลื่อนหรือบานพับแทนบานเปิด เพื่อลดความเสี่ยงในการชนหรือสะดุด รวมทั้งควรติดตั้งมือจับที่แข็งแรงและอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมเพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถจับพยุงตัวได้

3.ห้องพระ

หากมีห้องพระ ควรจัดให้อยู่ในชั้นล่าง หรือบริเวณที่ผู้สูงอายุสามารถเข้าถึงได้ง่าย หลีกเลี่ยงการจัดห้องพระในพื้นที่ที่ต้องขึ้นลงบันได ทั้งนี้ควรมีแสงสว่างที่เพียงพอ และมีพื้นที่ให้ผู้สูงอายุสามารถนั่งหรือกราบไหว้ได้อย่างสะดวกและปลอดภัย ที่สำคัญควรมีเก้าอี้หรือที่นั่งที่มีพนักพิงเพื่อรองรับการนั่งเป็นเวลานาน

4.ห้องครัว

ห้องควร เป็นหัวใจสำคัญของบ้านที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษเพื่อความปลอดภัยและสะดวกสบายของผู้สูงอายุ ควรออกแบบให้ทุกการใช้งานเป็นเรื่องง่ายและคล่องตัว เริ่มตั้งแต่เคาน์เตอร์ครัวที่ปรับระดับความสูงได้ หรือมีความสูงที่เหมาะสมกับการใช้งานของผู้สูงวัยโดยเฉพาะ และสิ่งที่ขาดไม่ได้คือ พื้นที่สำหรับนั่งทำงาน เพื่อลดภาระในการยืนเป็นเวลานาน โดยพื้นห้องครัวควรเลือกใช้วัสดุกันลื่น เพื่อป้องกันอุบัติเหตุที่ไม่คาดคิด 

อีกทั้งควรจัดเก็บอุปกรณ์เครื่องครัวโดยเน้นที่ความสะดวกในการหยิบใช้ อุปกรณ์ที่ใช้บ่อยควรอยู่ในระดับสายตา หรือในตำแหน่งที่ไม่ต้องเอื้อมหรือก้มมากจนเกินไป เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุ และเพื่อความปลอดภัยสูงสุด ควรพิจารณาเลือกใช้เตาไฟฟ้าแบบสัมผัสแทนเตาแก๊ส

5.ห้องนอน

ควรจัดห้องนอนผู้สูงอายุให้อยู่ในชั้นล่าง หรือบริเวณที่เข้าถึงได้ง่าย โดยเตียงนอนควรมีความสูงที่เหมาะสม ไม่สูงหรือต่ำจนเกินไป เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถขึ้นลงเตียงได้สะดวก และควรมีพื้นที่รอบเตียงเพียงพอสำหรับการเคลื่อนไหวและวางอุปกรณ์ช่วยเดิน 

6.ห้องนั่งเล่น

ห้องนั่งเล่น เป็นพื้นที่แห่งการพักผ่อนและทำกิจกรรมร่วมกันของทุกคนในครอบครัว สำหรับผู้สูงอายุแล้ว การจัดวางเฟอร์นิเจอร์ที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญอันดับต้น ๆ เพื่อป้องกันการสะดุดหกล้ม ควรจัดวางเฟอร์นิเจอร์ให้มีระยะห่างที่เพียงพอ เพื่อให้มีทางเดินที่สะดวกและปลอดภัย ปราศจากสิ่งกีดขวาง 

ซึ่งเฟอร์นิเจอร์ที่เลือกใช้ควรเน้นที่มีความมั่นคง แข็งแรง และมีขอบมน เพื่อลดความเสี่ยงจากการชนกระแทกที่ไม่คาดคิด และที่สำคัญคือ เก้าอี้หรือโซฟาควรมีพนักพิงที่มั่นคงและมีที่วางแขน เพื่อช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถนั่งและลุกขึ้นได้อย่างสะดวกและปลอดภัย

7.ห้องน้ำ

ห้องน้ำเป็นบริเวณที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุสูง การออกแบบจึงต้องใส่ใจเป็นพิเศษ โดยเลือกใช้เป็นพื้นกันลื่น ติดตั้งราวจับบริเวณสำคัญ เช่น ข้างโถสุขภัณฑ์และที่อาบน้ำ ที่สำคัญควรเลือกสุขภัณฑ์ที่มีขนาดสูงพอเหมาะ มีสายชำระที่ใช้งานง่าย และมีแสงสว่างในห้องน้ำที่เพียงพอ

องค์ประกอบสำคัญของบ้านผู้สูงอายุ

1. ระบบไฟอัตโนมัติ

การติดตั้งระบบไฟอัตโนมัติ เช่น เซนเซอร์ตรวจจับความเคลื่อนไหวที่เปิด-ปิดไฟตามการใช้งาน จะช่วยอำนวยความสะดวกและเพิ่มความปลอดภัยให้กับผู้สูงอายุ โดยเฉพาะในเวลากลางคืน เพื่อช่วยให้ผู้สูงอายุจะได้ไม่ต้องคลำหาสวิตช์ไฟ จึงลดความเสี่ยงในการหกล้ม และช่วยประหยัดพลังงานได้

2. แสงสว่างภายในตัวบ้าน

การมีแสงสว่างที่เพียงพอและเหมาะสมทั่วทั้งบ้านเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง ดังนั้นจึงควรจัดให้ภายในบ้านมีทั้งแสงธรรมชาติที่ส่องเข้ามาอย่างทั่วถึง และแสงไฟจากหลอดไฟที่ให้ความสว่างอย่างนุ่มนวล ไม่แสบตา และควรติดตั้งไฟในบริเวณที่ใช้งานบ่อย เช่น ทางเดิน บันได ห้องน้ำ และห้องครัว เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจนและปลอดภัย

3. สิ่งอำนวยความสะดวก

ควรติดตั้งสิ่งอำนวยความสะดวกในบ้านที่ออกแบบมาเพื่อรองรับการใช้งานของผู้สูงอายุโดยเฉพาะ จะช่วยให้การใช้ชีวิตประจำวันของเขาสะดวกสบายยิ่งขึ้น เช่น เก้าอี้นั่งอาบน้ำ ราวจับในห้องน้ำและทางเดิน สัญญาณฉุกเฉิน หรือลิฟต์สำหรับบ้านหลายชั้น

4. ไม่ทำพื้นต่างระดับ

การหลีกเลี่ยงพื้นต่างระดับ หรือการทำทางลาดเชื่อมต่อระหว่างพื้นต่างระดับ จะช่วยลดความเสี่ยงในการสะดุดล้มของผู้สูงอายุได้ จึงควรจัดให้พื้นภายในบ้านอยู่ในระนาบเดียวกัน หรือหากจำเป็นต้องมีพื้นต่างระดับ ควรมีเครื่องหมายหรือสีที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนเพื่อเตือนให้ระมัดระวังตัว จะได้ไม่สะดุดล้ม

5. พื้นลดแรงกระแทกในห้องต่าง ๆ

ภายในตัวบ้านควรเลือกใช้วัสดุปูพื้นที่สามารถลดแรงกระแทกได้ เช่น พื้นยาง หรือพื้นไม้ก๊อก จะช่วยลดความรุนแรงของการบาดเจ็บหากเกิดอุบัติเหตุพลัดตกหกล้มได้ โดยเฉพาะในห้องนอนและห้องนั่งเล่น

6. พื้นแบบกันลื่น

การเลือกใช้วัสดุปูพื้นที่มีคุณสมบัติกันลื่นในทุกบริเวณของบ้าน โดยเฉพาะในห้องน้ำ ห้องครัว และบริเวณทางเดิน จะช่วยป้องกันการลื่นล้ม ซึ่งเป็นอุบัติเหตุที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ

7. ติดตั้งราวจับ

การติดตั้งราวจับในบริเวณที่สำคัญ เช่น ทางเดิน บันได ห้องน้ำ และบริเวณใกล้เตียง จะช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถเคลื่อนไหวและทรงตัวได้อย่างมั่นคง ช่วยในการลุก นั่ง และเดินได้อย่างปลอดภัย

8. กล้องวงจรปิดรอบบ้าน

การติดตั้งกล้องวงจรปิดรอบบ้านจะช่วยเพิ่มความปลอดภัยและความมั่นใจให้กับผู้สูงอายุและผู้ดูแล ให้สามารถตรวจสอบความเคลื่อนไหวรอบบ้าน และบันทึกเหตุการณ์สำคัญได้

9. ปุ่มสัญญาณฉุกเฉิน

การติดตั้งปุ่มสัญญาณฉุกเฉินในจุดที่เข้าถึงได้ง่าย เช่น ในห้องนอน ห้องน้ำ และห้องนั่งเล่น จะช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถขอความช่วยเหลือได้อย่างรวดเร็วในกรณีที่เกิดเหตุฉุกเฉิน หรือต้องการความช่วยเหลือ

สิ่งที่ควรพิจารณาก่อนเริ่มต้นวางแผนจัดบ้านให้ผู้สูงอายุ มีอะไรบ้าง

ก่อนที่จะลงมือปรับปรุงหรือจัดบ้านให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุ มีหลายปัจจัยสำคัญที่ควรนำมาพิจารณาอย่างรอบคอบ เพื่อให้การเปลี่ยนแปลงนั้นตอบโจทย์ความต้องการและส่งเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดให้กับคนที่คุณรัก ซึ่งมีสิ่งที่ควรพิจารณา ดังนี้

1. ประเมินสุขภาพเบื้องต้นของผู้สูงอายุ
   การทำความเข้าใจเกี่ยวกับสุขภาพและข้อจำกัดทางร่างกายของผู้สูงอายุเป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญอย่างยิ่ง โดยควรพิจารณาถึงความสามารถในการเคลื่อนไหว เช่น การเดิน การทรงตัว การลุกนั่ง กำลังแขนขา รวมถึงปัญหาด้านสายตา การได้ยิน หรือโรคประจำตัวต่าง ๆ ข้อมูลเหล่านี้จะช่วยให้คุณสามารถวางแผนการจัดบ้านได้อย่างเหมาะสม ตรงจุด และสามารถเลือกอุปกรณ์หรือสิ่งอำนวยความสะดวกที่จำเป็นได้อย่างแท้จริง เช่น หากผู้สูงอายุมีปัญหาเรื่องการทรงตัว ก็อาจต้องเน้นการติดตั้งราวจับในหลายจุด หรือหากมีปัญหาด้านสายตา ก็อาจต้องให้ความสำคัญกับเรื่องแสงสว่างเป็นพิเศษนั่นเอง

2. แพลนจัดสภาพแวดล้อมในบ้าน และรอบ ๆ บ้าน
   หลังจากประเมินสุขภาพเบื้องต้นแล้ว ขั้นตอนต่อไป คือ การวางแผนการจัดสภาพแวดล้อมทั้งภายในและภายนอกบ้าน โดยควรเดินสำรวจทั่วบริเวณบ้านเพื่อระบุจุดที่อาจเป็นอุปสรรคหรือก่อให้เกิดความไม่ปลอดภัย เช่น พื้นต่างระดับ ทางเดินที่แคบเกินไป แสงสว่างไม่เพียงพอ หรือเฟอร์นิเจอร์ที่กีดขวางการเคลื่อนไหว 
   
   จากนั้นจึงวางแผนว่าจะปรับปรุง เปลี่ยนแปลง หรือเพิ่มเติมสิ่งใดบ้างเพื่อให้บ้านมีความปลอดภัยและสะดวกสบายมากยิ่งขึ้น โดยอาจร่างแบบคร่าว ๆ หรือจดบันทึกรายละเอียดของแต่ละพื้นที่ เพื่อให้เห็นภาพรวมและสามารถดำเนินการได้อย่างเป็นระบบ รวมถึงพิจารณาถึงความจำเป็นในการปรับปรุงพื้นที่รอบบ้าน เช่น ทางเดินในสวน หรือบริเวณที่จอดรถด้วย (บทความเพิ่มเติมก่อนเริ่มปรับปรุงบ้าน: กฎหมายการต่อเติมบ้าน)

3. เตรียมงบค่าใช้จ่าย
   การปรับปรุงบ้านเพื่อให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุอาจมีค่าใช้จ่ายที่แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับขอบเขตของการเปลี่ยนแปลง วัสดุที่เลือกใช้ และการจ้างช่างผู้ชำนาญ จึงควรมีการประเมินงบประมาณเบื้องต้นสำหรับแต่ละส่วนของการปรับปรุง เช่น ค่าวัสดุปูพื้น ค่าติดตั้งราวจับ ค่าอุปกรณ์ในห้องน้ำ ค่าระบบไฟส่องสว่าง หรือค่าจ้างช่าง
   
   การเตรียมงบประมาณล่วงหน้านี้จะช่วยให้สามารถวางแผนการดำเนินการได้อย่างรอบคอบ ควบคุมค่าใช้จ่าย และอาจพิจารณาเลือกทำในส่วนที่จำเป็นเร่งด่วนก่อน หากงบประมาณมีจำกัด นอกจากนี้ก็ควรศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งเงินทุนสนับสนุน หรือสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ สำหรับการปรับปรุงบ้านผู้สูงอายุก็เป็นสิ่งที่ควรพิจารณาด้วย

สรุป 

การสร้างบ้านที่อยู่สบายและปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุนั้นต้องใส่ใจในรายละเอียดรอบด้าน ตั้งแต่การเลือกแบบบ้านที่เหมาะสม เช่น บ้านชั้นเดียว หรือการปรับปรุงบ้านที่มีอยู่ให้เอื้อต่อการเคลื่อนไหว โดยเน้นที่ความปลอดภัยและสะดวกสบายในทุกพื้นที่ ทั้งห้องนอน ห้องน้ำ ห้องครัว และบริเวณโดยรอบ รวมถึงการติดตั้งสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ ให้ครบครัน จะช่วยให้ผู้สูงวัยสามารถใช้ชีวิตได้อย่างอิสระและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

โดยการเริ่มต้นวางแผนควรมาจากการประเมินสุขภาพของผู้สูงอายุเป็นอันดับแรก เพื่อนำไปสู่การออกแบบสภาพแวดล้อมที่ตอบโจทย์ความต้องการอย่างแท้จริง ควบคู่ไปกับการเตรียมงบประมาณที่เหมาะสม เพื่อให้การปรับปรุงบ้านเป็นไปอย่างราบรื่นและเกิดประโยชน์สูงสุด

Frasers Property Home ให้ความสำคัญกับการออกแบบพื้นที่ที่ตอบโจทย์ทุกช่วงวัย รวมถึงการคำนึงถึงความสะดวกสบายและความปลอดภัยของผู้สูงอายุในการอยู่อาศัย โครงการต่าง ๆ ของ Frasers Property Home จึงมุ่งเน้นการออกแบบที่ Universal Design สามารถปรับเปลี่ยนและเพิ่มเติมสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ เพื่อรองรับการใช้ชีวิตของผู้สูงวัยได้อย่างลงตัว ทำให้บ้านของเราเป็นพื้นที่แห่งความสุขและปลอดภัยสำหรับทุกคนในครอบครัว สามารถดูโครงการทั้งหมดได้ที่ https://home.frasersproperty.co.th/